Recent vroeg de VPRO-Gids me een artikel te schrijven over de Russische historicus Joeri Dmitriev, die zich jarenlang onvermoeibaar inzette om de misdaden van het regime van Josef Stalin, die regeerde van 1928 tot zijn dood in 1953, aan het licht te brengen. De aanleiding voor het artikel vormt de geweldige film The Dmitriev Affair die Jessica Gorter in 2023 over hem maakte en die op 1 februari te zien is bij de EO in 2Doc op NPO 2, om 22.20 uur (en later terug te zien via NPO start). Gorter brengt Dmitrievs zoektocht in beeld en filmt ook het tragische einde als de historicus op een valse aanklacht van pedofilie met zijn dochter tot 15 jaar gevangenisstraf wordt veroordeeld. Er is ook een heel Nederlandse (en treurige) reden om kennis te nemen van zijn gruwelijke lot. Die zet ik hieronder uiteen onder het kopje ‘lees verder’. Maar eerst het artikel zelf: https://www.vprogids.nl/documentaires/lees/artikelen/2024/The-Dmitriev-Affair–Eerbetoon-aan-de-onterecht-veroordeelde-historicus-Joeri-Dmitriev.html

Je kunt zeggen: waarom moeten Nederlandse kijkers op de hoogte zijn van de brute vervolging van een Russisch onderdaan, bovendien een van de velen die in Poetins Rusland wordt vervolgd. Wat is hieraan nieuw(s)? Dit: dat het laat zien hoe belangrijk geschiedvervalsing is voor ex-KGB-er Vladimir Poetin. De man die de ineenstorting van de Sovjet-Unie als het grootste drama van zijn leven beschouwt, moest welhaast gaan “knoeien met het verleden”, om een titel te ontlenen aan de uit Tsjechoslowakije naar Utrecht gevluchte hoogleraar Z.R. Dittrich (1923-2015). Memorial, de stichting die was opgericht om de misdaden van het stalinisme op te helderen en waaraan Dmitriev was verbonden, werd beschouwd als een hindernis die zo snel mogelijk uit de weg moest worden geruimd, wat gebeurde met de sluwe truc de stichting tot ‘buitenlandse agent’ te verklaren.

Maar er is nog een reden waarom Nederlandse kijkers kennis zouden moeten nemen van deze film. Sinds jaar en dag bevindt zich binnen en buiten de Tweede Kamer een vijfde colonne van collaborateurs met het huidige Rusland. In de Kamer is dat openlijk Forum voor Democratie en (meer verhuld) de PVV. Buiten de Kamer zijn dat gemankeerde intellectuelen, van wie Joost Niemöller de bekendste is. Bij hem nooit een woord over de Russische misdaden, integendeel: een voortdurend goedpraten van alle misdaden van Poetin en diens ideologen, in de eerste plaats Poetins smerige oorlog tegen Oekraïne.

The Dmitriev Affair zou dus ook gezien moeten worden als tegengif tegen het gif dat hier door aanhangers van Poetin en zijn dictatuur wordt verspreid. In mijn artikel ga ik daar verder niet op in maar schrijf ik over de nog altijd verbijsterende oorlog van de communistische partij onder Stalin tegen het Russische volk en de moedige dissidenten die al voor Dmitriev en Memorial aandacht vroegen voor de misdadige geschiedenis die de machthebbers liefst wilden vergeten.